یکی از مشکلات افزایش سن و دوران سالمندی، ضعیف شدن ماهیچه‌ها، استخوان‌ها و کاهش ذخیره کلسیم آن‌ها است. توانایی عضلات و استخوان‌ها برای تحمل فشار و نیروهای وارده به آن‌ها در افراد مسن بسیار کاهش پیدا کرده و ممکن است با وارد شدن کوچکترین فشاری به استخوان‌ها، دچار شکستگی می‌شوند. به همین دلیل شکستگی استخوان در سالمندان به عنوان یکی از رایج‌ترین آسیب‌ها و مشکلات در افراد سالمند به شمار می‌رود که می‌توان به روش‌های مختلف از بروز چنین مشکلی پیشگیری نمود. افرادی که تحرک کمی دارند، ورزش نمی‌کنند و یا تغذیه ناسالمی دارند، بیشتر از هر فرد دیگری در معرض خطر شکستگی استخوان‌ها قرار دارند. ما تصمیم داریم در این مطلب به معرفی شایع‌ترین انواع شکستگی استخوان در سالمندان پرداخته و علائم، دلایل و نحوه درمان هر یک از این شکستگی‌ها را نیز برای شما بیان کنیم.
آشنایی با شایع‌ترین انواع شکستگی استخوان در سالمندان
شکستگی در هر یک از استخوان‌های موجود در بدن انسان می‌تواند رخ دهد، اما در دوران سالمندی احتمال بروز این آسیب در استخوان‌هایی همچون ران، لگن، کمر، قفسه سینه و … بیشتر است. در ادامه به معرفی هر یک از این شکستگی‌های استخوانی در سالمندان پرداخته و علائم و نحوه درمان آن‌ها را برای شما بازگو می‌کنیم.
1. شکستگی استخوان کمر در سالمندان
شکستگی استخوان کمر، در واقع همان شکستگی در مهره‌های کمر است که در موارد حاد می‌تواند با آسیب‌های نخاعی همراه باشد. این آسیب بر اثر تصادف رانندگی، شلیک گلوله، ورزش، وارد شدن ضربه شدید به کمر و … رخ می‌دهد که می‌تواند به بروز مشکل در راه رفتن، درد و ناراحتی، ناتوانی در حرکت بازوها یا پاها منجر شود. در صورتی که شکستگی ساده و سطحی باشد، با درمان‌های معمولی نیز بهبود پیدا می‌کند. اما اگر شکستگی شدید باشد یا به نواحی دیگر همچون نخاع آسیب رسانده باشد، نیاز است که جراحی انجام شود.
علت شکستگی مهره کمر در افراد سالمند
- ضعف استخوان‌ها: ضعف استخوانی با افزایش سن شدت پیدا کرده و استخوان‌ها قابلیت جذب کلسیم خود را از دست می‌دهند.
- اختلالات استخوانی: برخی اختلالات همچون کاهش تراکم استخوان (استئوپروزیس) و کاهش جمعیت استخوان (استئوپوروزیس) می‌توانند خطر شکستن استخوان کمر را افزایش دهند.
- فعالیت‌های فیزیکی زیاد: برداشتن اشیا سنگین یا افتادن ناگهانی از ارتفاع نیز می‌تواند موجب شکستگی مهره کمر در سالمندان شود.
علائم شکستگی کمر در افراد سالمند
- درد شدید در ناحیه کمر
- محدودیت در حرکت
- تغییر در حالت کمر
- سوزن سوزن یا بی‌حسی در پشت
- بی‌اختیاری ادرار و مدفوع
- تورم
درمان شکستگی مهره کمر در سالمندان
- درمان بدون جراحی: در این روش می‌توان شکستگی مهره کمر را با کمربند مخصوص (بریس)، فیزیوتراپی و اوزون تراپی و بدون جراحی درمان نمود.
- درمان با جراحی: در صورتی که احتمال آسیب دیدن نخاع با شکستگی ایجاد شده وجود داشته باشد، باید با جراحی آن را درمان نمود.
نحوه پیشگیری از شکستگی کمر افراد مسن
- مصرف منابع غنی از کلسیم
- ویتامین D
- مصرف محصولات لبنی
- انجام ورزش‌های استحکامی
2. شکستگی استخوان ران در سالمندان
استخوان ران در واقع بزرگترین و قوی‌ترین استخوان بدن محسوب می‌شود، به همین دلیل برای شکستن آن به نیروی زیادی نیاز است. شکستگی استخوان ران می‌تواند به دلایل مختلفی همچون سقوط از ارتفاع، تصادف شدید رانندگی و ضعف در استخوان‌ها رخ دهد. به همین دلیل این شکستگی می‌تواند دردناک‌ترین آسیبی باشد که در بدن اتفاق می‌افتد و در صورت ضعیف بودن استخوان‌ها، در افراد مسن با کوچکترین ضربه اتفاق می‌افتد. با توجه به این موضوع، بهترین کار این است که از بروز چنین مشکلی در بدن جلوگیری شود تا مشکلات پیچیده‌تری را برای سالمندان به همراه نداشته باشد.
علائم شکستگی ران در افراد سالمند
- درد شدید
- تورم
- کبودی
- عدم توانایی در حرکت
- کوتاه شدن اندام تحتانی
- احساس درد هنگام لمس مفصل ران
درمان شکستگی ران در سالمندان
به طور کلی روش درمان شکستگی استخوان به نوع، محل و شدت شکستگی بستگی دارد اما برای درمان شکستگی ران، از جراحی کمک گرفته می‌شود تا شکستگی ران فیکس شده و بیمار بتواند در سریع‌ترین زمان ممکن راه برود. علاوه بر این، این روش عوارض ناشی از عدم تحرک سالمند را به حداقل رسانده و استخوان سریع‌تر بهبود پیدا می‌کند. برای اینکار ابتدا جراح ارتوپد استخوان شکسته را جا انداخته و سپس با روش جراحی، شکستگی ایجاد شده را تثبیت می‌کند. جا انداختن استخوان شکسته می‌تواند به دو روش انجام شود:
- جااندازی بسته استخوان: در این روش پزشک بدون آنکه محل آسیب را باز کرده و مشاهده نماید استخوان‌های شکسته را در کنار هم قرار می‌دهد تا جوش خورده و درمان شوند.
- جااندازی باز استخوان: در این روش باید جراح ارتوپد در محل شکستگی برشی ایجاد کند تا به استخوان‌های شکسته دسترسی پیدا کرده و قطعات را با وسایلی همچون پیچ و پلاک، فیکساتور خارجی و … در کنار یکدیگر قرار دهد.
نحوه پیشگیری از شکستن استخوان ران در افراد مسن
بهترین کار برای پیشگیری از ایجاد شکستگی در استخوان ران سالمندان این است که استخوان را با مصرف مواد غذایی سالم، انجام فعالیت‌های ورزشی و توجه به تناسب اندام، تقویت نموده و در کنار آن از بروز مشکلاتی همچون لیز خوردن، افتادن و یا تصادف پیشگیری نمایید.
همچنین می‌توانید برای سالمندان خود پرستار استخدام نمایید تا به صورت شبانه‌روزی یا نیمه وقت از ایشان به طور کامل مراقبت نموده و از بروز چنین مشکلاتی پیشگیری نمایید.
3. شکستگی استخوان مچ پا در سالمندان
شکستگی مچ پا می‌تواند در یک یا دو طرف مچ پا رخ داده و می‌تواند به طور کامل یا جزئی بشکند. به طور معمول این شکستگی استخوان به دلیل زمین خوردن، پیچ خوردن پا و یا آسیب دیدن هنگام انجام فعالیت‌های ورزشی رخ می‌دهد. شکستگی استخوان مچ می‌تواند ساده یا پیچیده بوده و از یک تا سه استخوان را دربرگیرد. شکستن استخوان مچ در سالمندان پس از 50 سالگی، در زنان بیشتر از مردان رخ می‌دهد.
علائم شکستگی مچ پا در افراد سالمند
- احساس درد شدید بلافاصله پس از زمین خوردن یا پیچ خوردن پا
- احساس صدای ترکیدگی هنگام آسیب دیدن
- ورم مچ پا
- التهاب و کبودی در ناحیه مچ پا
- عدم توانایی تحمل وزن بدن هنگام راه رفتن یا ایستادن
- افزایش درد با انجام فعالیت و بهبودی درد با استراحت
- ناتوانی در پوشیدن کفش به دلیل ورم و درد
درمان شکستگی مچ پا در سالمندان
در صورتی که شکستگی ایجاد شده با جابجایی استخوان همراه باشد و یا ساختارهای استخوان‌های مچ پا دچار اختلال شده باشد، استخوان مچ پا باید با جراحی شود. پس از جراحی نیز باید از کفش محافظ، مچ‌بند یا گچ و عصا استفاده کنند و به فیزیوتراپی مراجعه نمایند تا سریع‌تر شکستگی آن‌ها درمان شود.
اما برای شکستگی‌هایی که در تصویربرداری با اشعه ایکس آن‌ها مشخص شده است که ساختار پا مشکل پیدا نکرده و جابجایی صورت نگرفته است، می‌توان با گچ گرفتن پا، استفاده کفش محافظ یا مچ بند و عصا برای چندین هفته، شکستگی را ترمیم نمود. پس از گذشت مدت زمانی مشخص و باز کردن گچ پا، فرد باید به فیزیوتراپیست مراجعه نماید.
4. شکستگی استخوان مچ دست در سالمندان
شکستگی استخوان مچ دست، در واقع به دلیل وارد شدن ضربه یا فشار در استخوان‌های سافته (رادیال) و استخوان کوتاه (اولنا) رخ می‌دهد. شکستگی مچ دست با درد شدید و تورم مچ همراه است که می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد. از جمله دلایل شکستگی مچ می‌توان به وارد شدن فشار شدید و مستقیم به دست، ضربه قوی بر اثر سقوط یا تصادف، کمبود ویتامین D و کلسیم، و ضعف استخوانی اشاره کرد.
علائم شکستگی مچ دست در افراد سالمند
- درد شدید و مستمر
- تورم در ناحیه آسیب دیده و در امتداد دست
- سرخی و کبودی به دلیل آسیب دیدن رگ‌ها و بافت نرم
- ناتوانی از حرکت دادن دست و استفاده از آن
- تغییر شکل ظاهری استخوان مچ
نحوه پیشگیری از شکستن استخوان مچ دست در افراد مسن
- استفاده از لوازم حمایتی: استفاده از لوازمی همچون بندهای مچ دست و یا دستکش‌های محافظ، جهت کاهش خطر شکستگی مچ
- تقویت عضلات: انجام تمرینات مختلف برای تقویت عضلات دست و افزایش استحکام استخوان‌ها
علاوه بر این، یکی از بهترین روش‌ها برای برطرف کردن خطرات احتمالی شکستن استخوان‌های نواحی مختلف بدن سالمندان، مراقبت و نگهداری مداوم و صحیح از ایشان است. برای این کار تنها کافی است از طریق شماره‌های موجود در سایت با کارشناسان چتر فیروزه‌ای تماس گرفته و از خدمات استخدام پرستار سالمند در منزل این مجموعه بهره‌مند شوید.
درمان شکستگی مچ دست در سالمندان
به طور معمول در صورت بروز شکستگی مچ دست، بسته به شدت آن می‌توان تنها با گچ گرفتن دست و ثابت نگه داشتن ناحیه آسیب دیده آن را درمان نمود، و یا در صورت شدت داشتن آسیب، از جراحی استفاده نمود.
5. شکستگی استخوان لگن در سالمندان
شکستگی استخوان لگن یکی از شایع‌ترین مشکلاتی است که در دوران سالمندی برای افراد رخ می‌دهد. شکستن استخوان لگن در سنین بالای 65 سال بیشتر از سایر سنین رخ داده و علت اصلی آن پوکی استخوان است. رخ دادن این شکستگی در سن 80 سالگی بسیار خطرناک بوده و می‌تواند مشکلات بسیاری را به همراه داشته باشد. بسیاری از سالمندان به دلیل مصرف داروهای مختلف، کاهش قدرت بینایی و نداشتن تعادل هنگام راه رفتن یا انجام کارهای روزمره خود، زمین خورده و یا با ماشین تصادف می‌کنند و دچار شکستگی استخوان لگن می‌شوند. شکستن استخوان لگن در سالمندان با درد بسیاری همراه بوده و برای درمان باید به صورت فوری عمل جراحی انجام شود. از عوارض شکستگی استخوان لگن در سالمندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ابتلا به زخم بستر
- ذات الریه
- لخته شدن خون
در بسیاری از موارد شکستگی استخوان لگن در سالمندان به صورت خودبه‌خودی رخ داده و این اتفاق در زنان بیشتر رخ می‌دهد. زنان پس از یائسگی دچار کاهش شدید سطح استروژن می‌شوند که بافت استخوانی را از بین برده و موجب پوکی استخوان شدید می‌شود. به همین دلیل 70 درصد شکستگی‌های استخوان لگن در زنان یائسه رخ می‌دهد.
علائم شکستگی لگن در افراد سالمند
- احساس درد شدید در لگن یا زانو
- احساس درد در ناحیه پایین کمر
- عدم توانایی در راه رفتن یا ایستادن
- کبودی یا تورم در ناحیه آسیب دیده
- عجیب شدن ظاهر پای آسیب دیده و یا کوتاه‌تر شدن قد پا
نحوه پیشگیری از شکستن استخوان لگن در افراد مسن
- انجام تمرینات ورزشی جهت بهبود تعادل و راه رفتن
- برطرف عوامل ایجاد کننده خطر مانند سطوح لغزنده، سیم‌های برق و یا فرش‌های شل
- داشتن رژیم غذایی سرشار از کلسیم و ویتامین D
- مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک
- استفاده از لوازم و دستگاه‌های کمکی
درمان شکستگی لگن در سالمندان
برای درمان شکستگی استخوان لگن بهترین روش درمان جراحی و پس از انجام تمرینات فیزیوتراپی و حرکتی است. بدین صورت به راحتی می‌توان سلامت فرد سالمند را بازگرداند و از بروز عوارضی همچون زخم بستر جلوگیری کرد.
6. شکستگی دنده در سالمندان
دنده‌ها استخوان‌هایی هستند که به دور ریه‌ها و قلب قرار گرفته‌اند تا از آن‌ها در برابر هرگونه ضربه و آسیب محافظت نمایند. شکستگی دنده شامل ترک خوردگی و یا شکستگی واقعی استخوان می‌باشد که در هر دو حالت با درد شدیدی همراه بوده و با عمیق‌تر شدن نفس‌ها، درد آن نیز بدتر می‌شود. شکستگی استخوان دنده در سالمندان به طور معمول به دنبال حوادثی همچون تصادف، صدمات ورزشی، افتادن از ارتفاع، وارد شدن ضربه شدید به دنده‌ها و … رخ می‌دهد. آسیب و شکستگی دنده می‌تواند جان فرد را تهدید کند. بدین صورت که شکستن دنده، موجب جابجا شدن استخوان و وارد شدن آن به ریه‌ها شود. شکستگی دنده می‌تواند در نواحی پشت کمر، پهلو و جلوی دنده‌ها رخ دهد.
علائم شکستگی دنده در افراد سالمند
- احساس درد شدید هنگام نفس کشیدن، سرفه کردن و یا حرکت دادن بالاتنه
- بروز کبودی یا تغییر رنگ در ناحیه قفسه سینه
- تورم
- حساس شدن پوست و بافت اطراف دنده آسیب دیده
- احساس کردن یا شنیدن ترک خوردن دنده
- احساس فشار بر روی ناحیه آسیب دیده
نحوه پیشگیری از شکستن استخوان دنده در افراد مسن
همانطور که گفتیم اتفاقات و دلایل مختلفی برای شکستن استخوان دنده در سالمندان وجود دارد. برای پیشگیری از بروز این اتفاقات و به دنبال آن شکستن دنده‌های فرد، می‌توانید از طریق خدمات پرستار سالمند در منزل چتر فیروزه‌ای، برای مراقبت از سالمندان خود پرستار حرفه‌ای و با تجربه استخدام نموده و با خاطری آسوده نگهداری و مراقبت از سالمندان خود را به ایشان بسپارید تا از بروز مشکلات مختلف از جمله شکستگی استخوان دنده در فرد سالمند پیشگیری نماید.
درمان شکستگی دنده در سالمندان
برای درمان شکستگی دنده نمی‌توان از هیچ روش درمانی استفاده نمود و تنها باید استراحت نمود، از کمپرس یخ استفاده کرده و از انجام حرکات سنگین و شدید جلوگیری کرد. در صورتی که شکستگی استخوان دنده جان فرد را تهدید نماید، باید از جراحی برای کاهش این خطر استفاده نمود.
نحوه تشخیص شکستگی استخوان سالمندان چگونه است؟
به طور کلی برای تشخیص هر یک از انواع شکستگی‌هایی که ممکن است برای سالمندان رخ دهد، از روش‌های زیر استفاده می‌شود:
- اشعه ایکس: در این روش به کمک اشعه ایکس با سطوح کمی از تشعشعات، می‌توان از استخوان‌ها تصویر برداری کرد و وجود یا عدم وجود شکستگی و محل قرارگیری آن را تشخیص داد.
- MRI: به کمک MRI می‌توان بافت‌های نرم و اندام‌های اطراف دنده را بررسی کرد تا در صورت وجود حتی ترک‌های کوچک بر روی استخوان‌های دنده، اقدام به درمان آن نمود.
- CT اسکن: از این روش برای پیدا کردن ترک‌ها و شکستگی‌هایی که ممکن است با اشعه ایکس قابل مشاهده نباشند، تشخیص داده می‌شوند. علاوه بر این، در صورت وجود آسیب در بافت‌های نرم و یا عروق خونی نیز می‌توان به کمک این روش آن را شناسایی کرد.
- اسکن استخوان: از این روش برای تشخیص ترک‌های استخوانی که به آن‌ها شکستگی استرسی نیز گفته می‌شود، به کار می‌رود. برای استفاده از روش اسکن استخوان، مقدار کمی مواد رادیواکتیو به داخل جریان خون تزریق شده و با تجمع این مواد در داخل استخوان‌ها به‌خصوص در نواحی آسیب دیده، این مواد و ناحیه توسط اسکنر تشخیص داده می‌شود.