افسردگی بیماری خاموشی است که رفته رفته زندگی فرد را از بهشت به جهنم تبدیل میکند. این بیماری سن و سال و جنسیت نمیشناسد و تقریبا همه افراد را حداقل یکبار در زندگی مبتلا میکند. برخی از افراد ممکن است مبتلا به افسردگی باشند، اما خودشان خبر نداشته باشند یا آن نپذیرند. افسردگی در سالمندان موضوع جداگانه ای دارد و از اهمیت بیشتری برخوردار است. به همین دلیل تصمیم گرفتیم در محتوایی جداگانه به بررسی افسردگی در سالمندان و درمان آنها بپردازیم.
افسردگی چیست؟
افسردگی نوعی بیماری یا اختلال در خلق است که بر احساس، رفتار، تفکر و خلق و خوی فرد تاثیر میگذارد. در صورت ابتلا به بیماری افسردگی، فرد دچار مشکلات عاطفی یا حتی جسمی میشود و در انجام کارهای ساده و روزمره خود نیز دچار ناتوانی میشود. افراد مبتلا به افسردگی معمولا تمایلی به زندگی کردن ندارند.
افسردگی در سالمندان
افسردگی در سالمندان بیماری شایعی است که معمولا درصد زیادی از آنها را درگیر میکند. در آمریکا 6 میلیون نفر از افراد بالای 65 سال مبتلا به افسردگی هستند. این بیماری انواع مختلفی دارد که راههای درمان و داروهای آنها نیز متفاوت است. بهتر است افراد سالمند مبتلا به افسردگی را تنها نگذارید.
بیماری افسردگی در سالمندان چه علائمی دارد؟
- سالمند مبتلا به افسردگی انرژی ندارد و همیشه خسته به نظر میرسد. در بسیاری از موارد دیده میشود که حوصله رسیدگی به کارهای خود را هم ندارند و حتی به زور چیزی میخورند یا حمام میروند. به دنبال آن ممکن است کاهش وزن داشته باشند و لاغر شوند.
- افسردگی در سالمندان موجب اختلال در حافظه و عدم تمرکز میشود. سالمندان مبتلا به افسردگی گاهی برخی از وقایع را به یاد نمی آورند.
- این افراد معمولا تنهایی را به بودن در جمع ترجیح میدهند و حتی گاهی تمایلی به جواب دادن تلفن هم ندارند، اما عده ای از سالمندان مبتلا به افسردگی هم هستند که هنگامی که در جمع دوستان و فرزندان خود قرار دارند، احساس خوشحالی میکنند.
- نسبت به انجام کارها و فعالیتهایی که قبل از آن به آنها علاقه داشتند، بی انگیزه میشوند و تمایلی به انجام آنها ندارند. در حقیقت علاقه خود را از دست میدهند.
- افراد سالمند مبتلا به افسردگی را معمولا هیچ چیزی خوشحال نمیکند و بیش از پیش تمایل به گریه کردن و سوگواری دارند.
- گاهی از دردهای جسمانی که هیچ علت فیزیکی ندارد، رنج میبرند.
- این گروه از سالمندان خواب با کیفیتی ندارند و میزان خواب آنها یا کمتر از حد معمول و یا بیشتر از حد معمول است.
انواع افسردگی و مشکلات روحی در افراد سالمند
افسردگی اساسی
این نوع افسردگی حداقل دو هفته طول میکشد و توانایی سالمند را برای انجام کارهای روزمره کاهش میدهد. افسردگی اساسی که با نام های افسردگی کلاسیک و افسردگی تک قطبی نیز شناخته میشود، از شایعترین افسردگی ها به شمار میرود. این افسردگی ممکن است هیچ علت بیرونی نداشته باشد. به طور مثال ممکن است شما خانواده سالم و دوست داشتنی، زندگی شاد و هر آنچه که نیاز دارید را داشته باشید ولی باز هم به افسردگی اساسی دچار شوید.
افسردگی مداوم
همان طور که از اسم آن مشخص است این نوع بیماری افسردگی حداقل دو سال در فرد بروز میکند. شدت افسردگی مداوم از افسردگی اساسی کمتر است و معمولا فرد توان انجام کارهای روزانه خود را دارد، اما به هر حال نوعی افسردگی است و توان و شادابی فرد را کاهش میدهد. افسردگی مداوم با نامهای افسردگی مزمن و دستایمی نیز شناخته میشود.
افسردگی مانیک یا دو قطبی
این افسردگی به گونه ای است که ابتدا در دوره مانیا برای مدت مثلا هفت روز فرد احساس شادی بی نظیری دارد، اما یک دفعه علائم افسردگی بروز میکند و فرد را درگیر میکند. مانیک نام قدیمی اختلال دو قطبی است.
افسردگی روانی یا سایکوتیک
این نوع افسردگی، حالت شدیدی از افسردگی است که فرد را دچار حالتهایی از روانپریشی نیز میکند. به طور مثال ممکن است فرد هذیان بگوید یا چیزهایی ببیند یا بشنود که دیگران نمیتوانند.
افسردگی غیر معمول یا آپیتیک
این نوع افسردگی از رایجترین افسردگیهاست که تقریبا هر فردی در طول زندگی خود حداقل یکبار دچار آن میشود. در این افسردگی خورد و خوراک زیاد، خواب زیاد، خستگی زیاد و حساسیت شدید به طرد شدن ممکن است در فرد بروز کند.
برخی دیگر از افسردگی ها شامل افسردگی فصلی، افسردگی پیش یا پس از زایمان، افسردگی موقعیتی و افسردگی ناشی از مصرف برخی داروها میشوند.
چه عواملی سبب بروز افسردگی در سالمندان میشود؟
از مهمترین موارد بروز افسردگی در سالمندان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ژنتیک
- سابقه ابتلای فرد به افسردگی
- اتفاقات ناگوار مانند از دست دادن عزیز
- تنهایی سالمند
- بیماریها و مشکلات جسمی
- اعتیاد به الکل
- اعتیاد به مواد مخدر
- مشکل در خون رسانی به مغز
- عدم تعادل شیمیایی در مغز
- مصرف برخی داروها مانند داروهای استروئیدی
افسردگی در سالمندان چگونه درمان میشود؟
- مشاوره و روان درمانی
- دور کردن سالمند از مسئله ای که او را ناراحت میکند
- نقل مکان سالمند به مکانی خوش آب و هوا
- تجویز دارو توسط پزشک متخصص
چه عواملی میتواند در درمان افسردگی در افراد سالمند کمک کننده باشد؟
- بهتر است سالمند را تنها نگذارید. میتوانید بیشتر با او وقت بگذرانید. هیچ چیزی به اندازه تنهایی حال انسانها را خراب نمیکند. مسلما سالمند شما هم از این که گهگاهی با او به پارک یا مراکز تفریحی بروید و گپی بزنید، خوشحال میشود. این کار میتواند در از بین بردن افسردگی سالمندان کمک کننده باشد.
- در صورتی سالمند شما سواد داشته باشد و بتواند تا حدودی با تلفن همراه کار کند، میتوانید برنامه های سرگرمی و شبکه های اجتماعی برای او نصب کنید تا در هنگام تنهایی از آنها استفاده کند و با دوستان خود در ارتباط باشد. به این صورت احساس تنهایی نمیکند.
- گفتیم که هیچ چیزی بدتر از تنهایی به خصوص برای افراد سالمند نیست. یکی از اقداماتی که تاثیر بسیار زیادی در درمان افسردگی سالمندان دارد، استخدام پرستار سالمند است. پرستار سالمند میتواند به صورت ساعتی، نیمه وقت و شبانه روزی باشد. میتوانید برای پدر یا مادر یا بستگان پیر خود پرستاری استخدام کنید تا با یک تیر دو نشان بزنید. هم از سالمندان مراقبت میکند و امور او را انجام میدهد و هم همدم او میشود و رفته رفته بر روحیه سالمند تاثیر مثبت میگذارد.
برای استخدام پرستار سالمند یا کسب اطلاعات بیشتر میتوانید با کارشناسان آژانس پرستاری چتر فیروزه ای تماس بگیرید.
آیا میتوان از ابتلا به بیماری افسردگی در سالمندان پیشگیری کرد؟
افسردگی از بیماریهای سالمندان محسوب نمیشود و در همه افراد در هر سن و سال و در هر شرایطی بنا به دلایلی ممکن است بروز کند. برای آن که سالمندان به افسردگی دچار نشوند، میتوان راهکارهایی ارائه داد، اما به یاد داشته باشید این راهکارهای 100 درصد روی همه افراد اثرگذار نیست و به شرایط دیگر سالمند مانند سابقه ابتلای قبلی به افسردگی و ژنتیک هم بستگی دارد. اما این راهکارها در این افراد هم تا حدودی میتوانند تاثیر خود را بگذارند. برخی از این راهکارها عبارت اند از:
- ورزش منظم و روزانه از سنین جوانی و پرهیز از انفعال و عدم تحرک
- رژیم غذایی سالم و پرهیز از مصرف مواد غذایی مضر مثل فست فود، چربی های اشباع، روغن سرخ کردنی و مواد نگهدارنده
- عدم اعتیاد به مواد مخدر و الکل
- داشتن محیط خانوادگی شاد و سالم
- معاشرت با اقوام و دوستان