ممکن است برای شما نیز پیش آمده باشد که خود شما و یا یکی از عزیزانتان تشنج را تجربه کرده باشید اما اطلاعاتی درباره علت بروز این مشکل نداشته باشید. تشنج در واقع نوعی نشانه از بروز یک فعالیت نورونی همزمان، غیر طبیعی و بسیار شدید در مغز است که میتواند بر وضعیت روانی، حرکات بدن و سطح هوشیاری فرد تاثیرگذار باشد. بروز تشنج در هر سنی خطرناک است و دلایل، علائم و شدت تشنج در هر فرد و با هر سنی میتواند متفاوت باشد. علائم و دلایل تشنج در سنین بالا باید جدی گرفته شود تا در سریعترین زمان ممکن علت آن شناسایی شده و درمان شود. این مطلب برای آشنایی شما با دلایل تشنج در سنین بالا، علائم اصلی تشنج، روشهای تشخیص و درمان تشنج در سنین بالا نوشته شده است. توصیه میکنیم این مطلب را تا انتها مطالعه نمایید تا اطلاعات کافی درباره هر آنچه که باید درباره تشنج در سنین بالا بدانید، بدست آورید.
چرا افراد در سنین بالا تشنج میکنند؟
تشنج ممکن است در هر سنی رخ دهد اما علائم و دلایل تشنج در هر سنی متفاوت است. با اطلاع پیدا کردن از نشانهها و علت تشنج در سنین مختلف، سریعتر و بسیار راحتتر میتوان دلیل تشنج را درمان نمود. تشنج در سنین بالا، در صورتی که فرد سابقه تشنج نداشته باشد، خطرناک بوده و در اکثر مواقع نشان از ابتلا به مشکلاتی همچون سکته مغزی، تومور مغزی، بیماریهای نورولوژیک (مغز و اعصاب) و … دارد. در این حالت تشنج به عنوان یک علامت ثانویه بروز میکند که پس از تشخیص و درمان علت تشنج کردن فرد، دیگر نیازی به مصرف داروی ضد تشنج به صورت طولانی مدت نیست.
درصد بالایی از تشنجها در بزرگسالی علت ناشناختهای دارند اما در بیشتر مواقع تشنج کردن افراد مسن به دلیل ابتلا به بیماریهای مغزی عروقی و انسفالوپاتیهای متابولیک است. (انسفالوپاتی بیماری مغزی است که به دلیل عفونت، تجمع سموم و یا نارسایی در اندامها ایجاد میشود) از جمله دلایل تشنج در سنین بزرگسالی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- سکته مغزی
- ترک اعتیاد به الکل به صورت ناگهانی
- تب
- گرمازدگی
- مصرف برخی داروها
- افسردگی
- کاهش قندخون
- وارد شدن آسیب به مغز
- تغییر الکترولیتهای خون
- مشکلات کبدی
- قطع مصرف برخی داروها
- تومور
- آلزایمر
- وجود عفونت در سیستم عصبی مرکزی
- وجود سم در مغز
- هایپرگلایسمی غیر کتوتیک
- بیماریهای غدد درونریز
- بیماریهای عروق مغزی
در ادامه 8 مورد از اصلیترین دلایل تشنج در سنین بالا را به شما معرفی خواهیم کرد.
1. سکته مغزی
سکته مغزی به دلایل مختلفی مانند تجمع پلاکهای چربی در رگ، افزایش سن، دیابت، فشار خون بالا، کم تحرکی، رگهای واریسی، کلسترول بالا و … در افراد مسن میتواند رخ دهد. تحقیقات نشان میدهد که احتمال تشنج کردن در افرادی که سکته مغزی را تجربه کردهاند 20 برابر بیشتر از افراد دیگر است. از دلایل بسیار مهم تشنج در سنین بالا، سکته مغزی هموراژیک یا سکته در اثر خونریزی مغزی است که اغلب 24 تا 48 ساعت پس از سکته مغزی بروز پیدا میکند.
2. پلی فارمسی
پلی فارمسی در واقع به معنای مصرف چندین داروی مختلف به صورت همزمان است که میتواند یکی از دلایل شایع تشنج در سنین بالا باشد. با افزایش سن و ابتلا به بیماریهای مزمن و متفاوت، مصرف داروهای مختلف نیز ممکن است افزایش پیدا کند. به همین دلیل سندروم پلی فارمسی و به دنبال آن بروز تشنج در افراد به این دلیل بسیار شایع است.
3. اختلالات مغزی و دمانس
دمانس به معنای زوال عقل است که میتواند بیماریهای مختلفی از جمله آلزایمر را شامل شود. بیماریهایی همچون آلزایمر که بخشهای مختلفی از مغز مانند بخش مسئول حافظه، یادگیری، تکلم و منطق را تحت تاثیر قرار میدهند، میتوانند احتمال تشنج در افراد مسن را تا حد زیادی افزایش دهند.
4. مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک
مصرف برخی داروها مانند انسولین، ایزونیازید (داروی درمان سل)، برونکودیلاتور (داروی درمان آسم برونش)، لیدوکائین و داروهای روانگردان میتوانند به عنوان محرک عمل کرده و در شروع تشنج تاثیر بسیاری داشته باشند.
5. داروهای روانپزشکی
ریسک تشنج در سنین بالا در افرادی که تحت درمان با داروهای روانپزشکی قرار دارند نسبت به افراد دیگر بسیار بالاتر است و با افزایش دوز داروها و یا شدت یافتن بیماری، میتواند احتمال بروز تشنج در فرد نیز افزایش پیدا کند. علاوه بر این، احتمال تشنج در افرادی که داروهای روانپزشکی مصرف میکنند و یکی از شرایط زیر را دارند، بیشتر خواهد بود:
- افرادی که سابقه تشنج دارند
- افرادی که سابقه تشنج بر اثر مصرف دارو دارند
- افرادی که در نوار مغزی آنها رفتار غیر طبیعی در امواج مغزی مشاهده میشود
- افرادی که سابقه ابتلا به بیماریهای سیستم عصبی مرکزی و ضربه به سر را داشته باشند
داروهایی مانند کلرپرومازین (داروی آنتی سایکوتیک برای درمان اختلالات شدید روحی) و داروی کلوزاپین (داروی درمان روانپریشی) تاثیر بیشتری در تشنج در سنین بالا داشته و دارویی مانند الانزاپین نیز میتواند علت تشنج در افرادی باشد که نوار مغز آنها غیر طبیعی است.
6. وارد شدن آسیب تروماتیک به مغز
در صورتی که فرد در معرض وارد شدن آسیب به مغز قرار گیرد، احتمال تشنج حتی پس از گذشت هفتهها، ماهها و یا سالها نیز وجود دارد و فشارهای عصبی نیز میتوانند احتمال بروز دادن آن را افزایش دهند. برای رفع این مشکل پزشک داروهای ضد تشنج پرولاکتین تجویز میکند و مصرف آن باید تا زمانی ادامه پیدا کند که تشنج فرد به طور کامل متوقف شود.
7. گرمازدگی
هیپرترمی با پاسخ التهابی سیستماتیک همراه است که موجب بروز اختلال در عملکرد چندگانه ارگانها و در اغلب موارد موجب مرگ میشود. گرمازدگی نیز میتواند موجب بروز تشنج در سنین بالا شود که در این حالت باید بنزودیازپینهای تزریقی مانند لورازپام یا دیازپام به فرد تزریق شود تا از تشنج جلوگیری کنند. تشنج میتواند در مرحله خنک شدن نیز رخ دهد.
8. هیپومنیزیمی
هیپومنیزیمی که نوعی تغییر در الکترولیتهای خون است، به معنای کاهش منیزیم خون بیش از حد نرمال است. مقدار منیزیم خون میتواند به دلیل رژیم غذایی نامناسب، دفع منیزیم در کلیهها، کاهش جذب منیزیم و یا عدم جذب منیزیم در دستگاه گوارش کاهش پیدا کند و این تغییرات میتوانند بافت مغز را تحریک کرده و موجب بروز تشنج شوند.
علائم اصلی تشنج کدامند؟
تشنج میتواند در افراد و سنین مختلف، علائم متفاوت و شدت مختلفی داشته باشد. علائم اصلی تشنج شامل موارد زیر هستند:
- سریع تکان دادن سر
- اختلال در تنفس
- عدم کنترل بر مثانه و ادرار
- بیدلیل زمین خوردن
- واکنش نشان ندادن به صداهای اطراف
- احساس سرگیجه و گیجی
- خیره شدن به یک نقطه و پشت سر هم چشمک زدن
- سفت شدن عضلات بدن
- از دست دادن هوشیاری یا بیهوشی
نحوه تشخیص تشنج در سنین بالا
برای تشخیص تشنج در سنین بالا، باید از معاینات فیزیکی و آزمایشات مختلف کمک گرفت که این آزمایشها شامل موارد زیر میشوند:
- آزمایش خون
- پونکسیون کمری
- سیتی اسکن
- الکتروانسفالوگرام
- ام آر آی (MRI)
روشهای درمان تشنج در سنین بالا
درمان تشنج در سنین بالا میتواند برای هر فرد با توجه به سن، علائم، شدت و علت بروز تشنج متفاوت باشد. به همین دلیل روشهایی که برای درمان تشنج به کار میروند میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- مصرف داروهای ضد تشنج: نوع دارو و طول درمان فرد با توجه به علت و شدت تشنج میتواند متفاوت باشد. داروهای ضد تشنج بیمارانی که در بیمارستان بستری هستند به صورت وریدی بوده و داروهای افرادی که تحت درمان در منزل قرار دارند، در اکثر مواقع به صورت قرص، کپسول و شربت است.
- تحریک عصب واگ: در این روش با تحریک عصب واگ که در گردن قرار دارد، پالسهای کوچک انرژی به مغز ارسال میشود. از این روش برای درمان تشنج کودکان استفاده نمیشود.
- عمل جراحی: ممکن است در برخی موارد تشنج فرد با دارو درمان نشود. در این حالت از عمل جراحی استفاده میشود؛ اما در صورتی که با این روش اختلالی در تکلم و حافظه فرد ایجاد نکند. در افرادی که سن آنها بسیار بالا بوده و ریسک عمل جراحی نیز بالا میباشد، عمل جراحی پیشنهاد نمیشود.
چرا مراقبت از سالمندانی که دچار تشنج میشوند اهمیت دارد؟
حمله تشنج یک اتفاق ناگهانی است و در زمان مشخصی رخ نمیدهد. همچنین در هنگام بروز حمله تشنج خطراتی مانند کاهش هوشیاری، هیپوگلیسمی، بسته شدن راه تنفسی، افت فشار خون و ضربه مغزی فرد را تهدید میکند. علاوه بر این، همانطور که گفتیم دلایل مختلفی عامل بروز تشنج هستند که برخی از دلایل آن مانند سکته مغزی میتوانند جان فرد را تهدید کنند. به همین دلیل مراقبت از افرادی که در سنین بالا دچار تشنج میشوند از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. اگر شما به دلیل داشتن مشغلههای کاری و یا دور بودن از عزیزان خود شرایط مراقبت و نگهداری از سالمندان خود را ندارید، میتوانید از خدمات پرستار سالمند در منزل مجموعه چتر فیروزهای بهرهمند شوید. تیم پرستاری مجرب و آموزش دیده چتر فیروزهای، بهترین خدمات در زمینه مراقبت و نگهداری از سالمندان در منزل را به شما عزیزان ارائه میدهند. شما میتوانید برای اطلاع از هزینههای استخدام پرستار سالمند شبانه روزی در منزل و یا پرستار سالمند ساعتی در منزل با شمارههای درج شده در سایت تماس گرفته و درخواست خود را مبنی بر اعزام پرستار سالمند در منزل نیز ثبت نمایید.